Veiligheidsrisico’s inventarisatie
De veiligheidsrisico’s op de werkvloer veranderen als gevolg van technologische ontwikkelingen en de wijzigingen op de arbeidsmarkt. Robotica, AI (kunstmatige intelligentie) en machine learning (ML) kunnen enerzijds risico’s signaleren en helpen voorkomen, anderzijds brengen ze zelf nieuwe veiligheidsrisico’s met zich mee. Om de arbeids- en procesveiligheid te waarborgen moeten deze risico’s worden geïnventariseerd en zoveel mogelijk worden beperkt. GRIP en GAVA zijn tools die hier speciaal voor zijn ontwikkeld.
Risico-inventarisatie
De toenemende complexiteit door digitalisering en nieuwe technologieën zorgt voor een grote uitdaging voor het veiligheidsbeleid en HSE-management (health-safety-environment). Een goede inventarisatie en -evaluatie van veiligheidsrisico’s (RI&E) staat aan de basis van het veiligheidsbeleid. In een werkomgeving met (intelligente) robots, cobots en digitale processen, is een specifieke risicobeoordeling nodig voor installatie en processen. Bij veiligheidsrisico’s gaat het dan niet alleen om de medewerkers die dagelijks werken met de machines; ook de risico’s voor bijvoorbeeld monteurs tijdens reparaties en onderhoud moeten worden geïnventariseerd. Denk daarbij aan specifieke situaties, zoals bij een storing of noodsituatie, maar ook de steeds grotere impact van gebrekkige cybersecurity.
GRIP voor risico-inventarisatie
GRIP (Guarding Robot Interaction Performance) is een RI&E die specifiek is gericht op mens-machine interactie en diverse eisen uit de Machineverordening. Via een gestructureerde vragenlijst worden allerlei aspecten van veiligheidsrisico’s en beheersmaatregelen nagelopen. Daarbij wordt gekeken naar drie factoren in relatie tot eisen uit de Machineverordening: techniek, mens en (werk)omgeving.
Lees verder over GRIPRobotica, AI en ML als onderdeel van het veiligheidsmanagementsysteem
Robotica kan verschillende veiligheidsrisico’s letterlijk uit handen nemen, zoals risico’s bij het werken met gevaarlijke stoffen (lasrobots) of fysieke belasting (tilrobots, robots die repeterende handelingen overnemen). In het dagelijks werk kunnen robots die zijn voorzien van artificial intelligence (AI) en machine learning (ML) -technieken een belangrijke signalerende rol hebben voor veiligheidsrisico’s en zelfs probleemoplossend zijn (zie ook digitalisering).
Robots kunnen bovendien een bijdrage leveren aan incidentmanagement en incidentanalyse, een belangrijk onderdeel van HSE-management. Zo dragen ze bij aan een veilige manier van (samen)werken met nieuwe technologieën. Lees hier meer over robotica >>
HSE-management is nu vooral ingericht op het naderhand verklaren waarom en hoe een incident heeft kunnen plaatsvinden. Maar Artificial Intelligence en Machine Learning bieden ook mogelijkheden om de veiligheid in de (chemische) industrie aanzienlijk te verbeteren door voorspellingen. In dit artikel meer over de eerste veelbelovende resultaten bij de ontwikkeling van een voorspellend model voor procesveiligheid.
Maatregelen en veiligheidsbeleid
Maatregelen moeten worden genomen volgens de arbeidshygiënische strategie.
- Bronmaatregelen De Inzet van robots/cobots is vaak tegelijkertijd een bronmaatregel, omdat de machine gevaarlijke of fysiek belastende werkzaamheden uit handen neemt. Bronmaatregelen als het gaat om de veiligheid van het werken met een robot/cobot liggen in handen van de fabrikant, door veilig te ontwerpen. In het bedrijf zijn goede veiligheidsafwegingen een mogelijke bronmaatregel: laat je werkzaamheden bijvoorbeeld uitvoeren door een mens of een machine? En welke machine kies je?
- Binnen het bedrijf zijn collectieve maatregelen te nemen, door automatische beveiligingen (een machine gaat vanzelf uit als je deur opent of lichtscherm doorloopt) of passieve beveiligingen (op een noodknop drukken waarna de machine uit gaat).
- Individuele maatregelen zijn onder andere taakroulatie om vermoeidheid te voorkomen en om de blootstelling aan arbeidsrisico’s te verlagen. Als laatste middel of aanvullend bij andere maatregelen kunnen er persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar worden gesteld, bijvoorbeeld een helm en veiligheidsschoenen voor het geval een cobot toch iets laat vallen.
- Instructies en training: het werken met robots en cobots vraagt om een andere manier van werken. Zorg voor duidelijke voorlichting en instructies voor de operators en de monteurs. Fabrikanten bieden in veel gevallen trainingen aan.
Onderhoud van belang voor arbeidsveiligheid
Regulier onderhoud is een belangrijke preventieve maatregel. Een storing zorgt voor serieuze veiligheidsrisico’s doordat er in een split-second (soms onverstandige) keuzes worden gemaakt. Door een consequent onderhoudsregime op machines neemt het risico af op storingen (hardware- of softwarematig), en daarmee ook de veiligheidsrisico’s. Ook het toepassen van strikte LOTOTO (lockout – tagout -tryout) -procedures bij onderhoud is een must. Evenals toezicht op de consistente en correcte toepassing ervan.
Meer weten over veiligheidsrisico’s?
We helpen bedrijven digitalisering en robotisering in goede banen te leiden en veilig te implementeren. Tegelijkertijd kijken wij hoe deze nieuwe technologieën kunnen bijdragen aan de arbeidsveiligheid.
Neem contact op