Veilig werken op de werkvloer van de toekomst

Het creëren van werkplekken en een arbeidscultuur waarin veiligheid en gezondheid belangrijke waarden zijn, daar staat iedereen achter. Maar hoe doen we dat in een veranderende arbeidsomgeving? Waar veilig werken veelal wordt geassocieerd met het voorkomen van blootstelling aan gevaarlijke stoffen en fysieke risico’s, wordt onderzoek naar veiligheidsrisico’s die te maken hebben met digitalisering van de werkplek steeds belangrijker. De veranderende arbeidsmarkt vraagt om robuuste en flexibele oplossingen voor veiligheidsbeheersing van steeds complexere productieomgevingen. TNO helpt bedrijven en de overheid daarbij. Dat doen we door het inzetten van digitalisering, kunstmatige intelligentie (AI) en robotisering om onveilige situaties op het werk te voorspellen en voorkomen.

Analyse en kansen benutten
Veiligheidsrisico’s op de werkvloer veranderen door de komst van ‘opkomende risico’s’. Deze risico’s moeten snel geïdentificeerd en aangepakt worden om te zorgen dat de arbeids- en procesveiligheid gewaarborgd blijft. Daarbij gaat het niet alleen om de komst van nieuwe (gevaarlijke) stoffen, maar ook om vernieuwing van veiligheidsinstrumenten. “We richten ons daarom op wat de (nieuwe) risico’s zijn bij de introductie van digitalisering, robotisering en AI in het werk én hoe digitalisering en AI ingezet kunnen worden voor het voorspellen en beheersen van veiligheidsrisico’s. De laatste jaren hebben we flinke slagen gemaakt. Dat uit zich bijvoorbeeld in adviezen die we terugzien in de Europese Machineverordening. Daarnaast werken we aan concrete innovaties en helpen we bedrijven digitalisering en robotisering in goede banen te leiden en veilig te implementeren. Daarbij ligt de focus op veilig samenwerken met intelligente robots. Wij bereiden ons voor op wat er komen gaat en al bij de productontwikkeling van een robot eisen aan het ontwerp te stellen die stroken met de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen. Cybersecurity is tevens een onderwerp waar we, in Europees verband, aan werken. In een breed scala aan projecten koppelen we kennis over robotisering, AI, cybersecurity aan elkaar om tools te ontwikkelen waarmee we de nieuwe toekomst van werk tegemoet kunnen gaan”, legt Dolf van der Beek uit.

Innoveren met partners

De samenwerking van deze robots met gewone werknemers brengt potentieel nieuwe risico’s op de werkvloer. “Daarom hebben we een risicoanalyse ontwikkeld om de veiligheid van mens-machine samenwerking te bepalen. Deze GRIP-methode is een stappenplan dat handvatten geeft waar je aan moet denken bij het samenwerken met en inwerken van een robot. Daarnaast zijn we een partnership met partijen als Holland Robotics en de NEN (Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut) aangegaan om robots en arbeidsveiligheid meer onder de aandacht te brengen van de BV Nederland. We organiseren webinars waarin diverse onderwerpen interactief aan bod komen. Onze gezamenlijke missie is veilig werken met intelligente en flexibele robots stimuleren”, vertelt Coen van Gulijk. Bovendien gebruiken we bestaande data en proberen we slim data te verzamelen met meer context om onveilige situaties te voorspellen en te voorkomen. Sensoren op het lichaam van werknemers, op machines of elders in de werkomgeving spelen daarbij een belangrijke rol. “Maar ook bijvoorbeeld chatbots kunnen, via lerende algoritmes, vragen stellen om meer te weten te komen over incidenten. Daarnaast kijken we met de Inspectie SZW hoe collaboratieve robots (cobots) risico’s in de zorg kunnen wegnemen (zwaar tillen) bij verplegenden en thuiszorgmedewerkers. Zo zijn er tal van voorbeelden waarin we samen met partners innoveren door het ontwikkelen van veiligheidsoplossingen die praktisch, effectief en betaalbaar zijn”, vult Van der Beek aan.

Toekomst

Door de maatschappelijk en technologische ontwikkelingen te volgen willen we op beleidsniveau bijdragen aan wat veranderingen op de arbeidsmarkt betekenen voor werkomstandigheden en welzijn. We onderzoeken opkomende risico’s en dragen oplossingen aan om de werkvloer toekomstbestendig te kunnen houden. Onze focus zal daarbij de komende periode met name liggen op robotisering en digitalisering. Steeds meer bedrijven zullen robots/cobots gaan gebruiken, onder meer door gebrek aan voldoende arbeidskrachten en technisch geschoold personeel. Wij helpen bedrijven bij de keuze voor de juiste technologie en de competenties die nodig zijn om met geavanceerde technologie om te kunnen gaan in relatie tot veiligheid.

Meer informatie:

Bekijk het filmpje over digitalisering van werk op of ga naar de website van Holland Robotics voor de webinars gegeven over robots en arbeidsveiligheid.